Οικονόμου Ειρήνη

Διαταραχές Προσωπικότητας

Διαταραχές Προσωπικότητας

Ψυχικές Δυσκολίες

Διαταραχές Προσωπικότητας

Οι διαταραχές προσωπικότητας χαρακτηρίζονται από επίμονα, άκαμπτα μοτίβα σκέψης, συναισθήματος και συμπεριφοράς και μπορεί να προκαλέσουν σημαντική δυσφορία στον άτομο, καθώς και δυσλειτουργία στις διαπροσωπικές σχέσεις ή και στην εργασία.

Η προσωπικότητα είναι ζωτικής σημασίας για τον καθορισμό του ποιοι είμαστε ως άτομα. Περιλαμβάνει ένα μοναδικό μείγμα χαρακτηριστικών — συμπεριλαμβανομένων των στάσεων, των σκέψεων και των συμπεριφορών — καθώς και τον τρόπο με τον οποίο εκφράζουμε αυτά τα χαρακτηριστικά στις αλληλεπιδράσεις μας με τους άλλους και με τον κόσμο γύρω μας. Οι διαταραχές προσωπικότητας περιλαμβάνουν διαστρεβλωμένες αντιλήψεις της πραγματικότητας και του εαυτού, και μπορεί να προκαλέσουν δυσφορία σε διάφορες πτυχές της ζωής, όπως η εργασία, οι σχέσεις και η κοινωνική λειτουργικότητα.

Ψυχικές Δυσκολίες - Διαταραχές Προσωπικότητας

Τύποι

Σύμφωνα με το Διαγνωστικό και Στατιστικό Εγχειρίδιο Ψυχικών Διαταραχών DSM- 5, υπάρχουν 10 τύποι διαταραχών προσωπικότητας, καθένας με διαφορετικά χαρακτηριστικά και συμπτώματα.

  1. Παρανοειδής Διαταραχή Προσωπικότητας: Χαρακτηρίζεται από υπερβολική καχυποψία και μόνιμη αμφιβολία για τις προθέσεις των άλλων. Τα άτομα συνήθως αισθάνονται ότι οι άλλοι προσπαθούν να τους βλάψουν ή να τους εξαπατήσουν.
  2. Σχιζοειδής Διαταραχή Προσωπικότητας: Αποφεύγουν στενές σχέσεις και εκδηλώνουν περιορισμένα συναισθηματικά αντανακλαστικά. Συνήθως προτιμούν τη μοναξιά και έχουν περιορισμένο ενδιαφέρον για κοινωνικές αλληλεπιδράσεις.
  3. Σχιζότυπη Διαταραχή Προσωπικότητας: Περιλαμβάνει παράξενες πεποιθήσεις, αλλόκοτες αντιλήψεις και συμπεριφορές, καθώς και κοινωνική απομόνωση. Τα άτομα μπορεί να έχουν ασυνήθιστες σκέψεις και ιδέες.
  4. Οριακή Διαταραχή Προσωπικότητας: Χαρακτηρίζεται από έντονες συναισθηματικές διακυμάνσεις, ασταθείς σχέσεις, αίσθημα κενού, ασταθής εικόνα του εαυτού, παρορμητικότητα και φόβο εγκατάλειψης. Τα άτομα συχνά έχουν δυσκολία στην αυτορρύθμιση και την αυτοεκτίμηση τους.
  5. Αντικοινωνική Διαταραχή Προσωπικότητας: Περιλαμβάνει υπερβολική αλαζονεία, ανάγκη για θαυμασμό και έλλειψη ενσυναίσθησης. Τα άτομα συχνά πιστεύουν ότι είναι ανώτερα από τους άλλους και αναμένουν ειδική μεταχείριση, δείχνουν έλλειψη σεβασμού προς τους άλλους και δεν ακολουθούν κοινωνικά αποδεκτά πρότυπα ή κανόνες. Μπορεί να παραβιάζουν το νόμο ή να προκαλούν φυσική ή συναισθηματική βλάβη σε όσους βρίσκονται γύρω τους. Ενδέχεται να αρνούνται να αναλάβουν την ευθύνη για τις πράξεις τους ή και να δείχνουν αδιαφορία για τις αρνητικές συνέπειες των ενεργειών τους.
  6. Ναρκισσιστική Διαταραχή Προσωπικότητας: Χαρακτηρίζεται από υπερβολική ανάγκη για επιβεβαίωση και θαυμασμό, αίσθηση ανωτερότητας και μεγαλομανίας, έλλειψη ενσυναίσθησης και εκμετάλλευση των άλλων για προσωπικό όφελος. Συχνά αυτά τα χαρακτηριστικά προέρχονται από χαμηλή αυτοεκτίμηση και έλλειψη αυτοπεποίθησης.
  7. Ιστριονική Διαταραχή Προσωπικότητας: Τα άτομα έχουν έντονα, ασταθή συναισθήματα και μια διαστρεβλωμένη εικόνα του εαυτού. Η αυτοεκτίμηση εξαρτάται από την επιδοκιμασία των άλλων και δεν προέρχεται από αίσθημα αξίας του εαυτού. Έχουν μια έντονη επιθυμία να τραβήξουν την προσοχή των άλλων και μπορεί να επιδεικνύουν δραματικές ή και ακατάλληλες συμπεριφορές για να κερδίσουν αυτή την προσοχή.
  8. Αποφευκτική Διαταραχή Προσωπικότητας: Χαρακτηρίζεται από έντονο φόβο αρνητικής αξιολόγησης, κοινωνική ανασφάλεια και υπερβολική ευαισθησία στην κριτική. Τα άτομα αποφεύγουν κοινωνικές καταστάσεις λόγω φόβου αποδοκιμασίας.
  9. Εξαρτητική Διαταραχή Προσωπικότητας: Περιλαμβάνει υπερβολική ανάγκη για φροντίδα και υποστήριξη από άλλους, δυσκολία στη λήψη αποφάσεων και έντονο φόβο αποτυχίας ή εγκατάλειψης. Άτομα με εξαρτητική διαταραχή προσωπικότητας συχνά έχουν πολύ στενή σχέση με κάποιο άλλο άτομο και καταβάλλουν μεγάλη προσπάθεια για να το ευχαριστήσουν, ενώ παράλληλα τείνουν να επιδεικνύουν παθητική συμπεριφορά και συμπεριφορά προσκόλλησης.
  10. Ιδεοψυχαναγκαστική Διαταραχή Προσωπικότητας: Χαρακτηρίζεται από συνεχή και έντονη ανάγκη για τελειοθηρία, τάξη και έλεγχο, η οποία τελικά επιβραδύνει ή παρεμποδίζει την ολοκλήρωση μιας εργασίας. Η τελειοθηρία σε συνδυασμό με την έλλειψη ευελιξίας επηρεάζει την αποτελεσματικότητα των ατόμων και μπορεί να παρεμποδίσει τις διαπροσωπικές σχέσεις.

 

Κάθε διαταραχή επηρεάζει διαφορετικές πτυχές της ζωής ενός ατόμου και μπορεί να απαιτεί ειδική θεραπεία για την διαχείριση των συμπτωμάτων.

(Πηγή Cleveland Clinic)

Θεραπεία Διαταραχές Προσωπικότητας

Θεραπεία

Η ΓΣΘ μπορεί να είναι ιδιαίτερα αποτελεσματική στη θεραπεία των διαταραχών προσωπικότητας, καθώς επικεντρώνεται στην αναγνώριση και τροποποίηση των αρνητικών και διαστρεβλωμένων σκέψεων που οδηγούν σε μη λειτουργικές συμπεριφορές και συναισθηματικές αντιδράσεις. Μέσω της ΓΣΘ, τα θεραπευόμενα άτομα μαθαίνουν να αναλύουν και να κατανοούν τα πρότυπα σκέψης που συντηρούν τις διαταραχές προσωπικότητας, όπως η χαμηλή αυτοεκτίμηση, η ανάγκη για έλεγχο ή η κοινωνική απομόνωση. Η θεραπεία ενσωματώνει στρατηγικές για την ανάπτυξη υγιών μηχανισμών προσαρμογής, την ενίσχυση της αυτοεκτίμησης και τη βελτίωση των διαπροσωπικών σχέσεων. Με την αντιμετώπιση αυτών των συναισθηματικών και συμπεριφορικών προκλήσεων, τα θεραπευόμενα άτομα μπορούν να ανακτήσουν τη λειτουργικότητά τους και να επιτύχουν καλύτερη ποιότητα ζωής.